Yerin adı: Alanya’nın Oba Beldesinde, Gülefşen Köyünün yakınlarında bulunmaktadır.
Yapım Tarihi: 13. yüzyıl.
Kitabe: Yapıdan günümüze ulaşmış herhangi bir kitabenin varlığı bilinmemektedir.
Vakfiye: Bilinmiyor.
Kurucu: Bilinmiyor.
Sanatçı: Bilinmiyor.
Onarım Durumu: Bakımsız ve harap durumdaki bina günümüzde kullanılmamaktadır. 1988 yılında kazı ve temizlik çalışması yapılan yapı günümüzde bir kalıntı olarak ayakta durmaktadır.
Plan: Günümüzdeki hali ile binanın iç mekânlarından özelliklede alt kattan çok fazla bir detay kalmamıştır. Alt kattaki iki mekânda da üst kata çıkan künklerin yuvaları görülmektedir. Üst katta ise kuzeyde yer alan mekânda daha önceleri mevcut olan havuz yuvasına ve bazı künkler rastlanmıştır.
Kuzey-güney doğrultusunda uzanan, dikdörtgen planlı yapı, aynı doğrultuda uzanan ve birbirine açılan biri büyük diğeri küçük iki mekândan ve batı duvarına sonradan eklenmiş izlenimini veren, dikdörtgen bir mekândan oluşmaktadır. Doğu cephede yer alan kapı açıklığında alt kata dâhil olunmaktadır. Üst kata ise kuzey cepheye bitişik merdivenlerle ulaşılmaktadır. Alt kattaki mekânlar sivri beşik tonozla örtülmüştür. Kuzeyde yer alan mekân doğu ve batı duvarındaki iki mazgal pencere ile aydınlatılır. Bu mekânın güney duvarında yer alan kapı açıklığından da güneydeki küçük boyutlu mekâna geçilir. Bu mekân da diğeri gibi doğu ve batı duvarına açılan mazgal pencerelerle aydınlatılır. Üst kat ise alt katın sahip olduğu plana sahiptir.
Üçboyutlu Özellik: Yapının kuzey cephesindeki taş merdiven, batı ve güney cephedeki fresk süslemeleri cepheleri kapı açıklıkları ve mazgal pencereler haricinde ilginç kılmaktadır.
Malzeme: Yapının beden duvarları yığma tekniği ile örülmüş moloz taştır. Ayrıca tuğla malzemenin kullanıldığı binanın cephelerinde fresk süsleme ve bazı devşirme malzemelerde dikkat çeker. Yapının doğu cephesinde yer alan kapının lentolarında da ahşap malzeme tercih edilmiştir.
Süsleme: Yapının güney, batı cephelerinde ve kuzey cephedeki merdivanin kapatma bölümlerinde; dama motifi ve zig-zag motiflerinin kullanıldığı fresk süslemeler dikkat çeker. Fresk süslemeye ayrıca üst katın güney cephesinde yer alan sivri kemerli nişin iç kısmında rastlanır. 1988 yılında gerçekleştirilen kazı ve temizlik çalışmasında yapıdan birtakım çini buluntular ele geçirilmiştir.
Tarihlendirme: Yapıyı bulunduğu çevredeki Karamanlılar dönemine tarihlendirilen cami, medrese ve türbe ile birlikte ele alan araştırmacılar Gülefşen Köşkünün Karamanlılar dönemine diğer bir deyişle Beylikler Devrine tarihlemektedirler. Fakat köşkün sahip olduğu fresk süslemeler ve içerisinden çıkan çini parçalar yapının Anadolu Selçuklu döneminde inşa edildiğine işaret etmektedir. Özelliklede binanın sahip olduğu fresk süslemelerin benzer örneklerini, Alanya’da 13. ve 13. yüzyılın ikinci yarısına tarihlendirilen diğer köşk yapılarında görmek mümkündür.
Değerlendirme: Bazı araştırmacılar tarafından Karamanlılar ya da Beylikler dönemine tarihlenen yapı sahip olduğu tezyini unsurlarla Anadolu Selçuklu döneminde inşa edildiğini ortaya koymaktadır. Ayrıca yapının batı cephesine sonradan eklenmiş gibi duran bölümde de diğer bölümlerde rastlanan malzemenin ve aynı açık renkli sıvanın kullanılmış olması, bu mekânın bina ile birlikte ele alındığını gösterir. Ayrıca İ. H. Konyalı bu mekanda, mavi zemin üzerine siyah renkte geometrik ve bitkisel süslemelere sahip bir duvar çinisi gördüğünü belirtmektedir.
Kaynakça:KARAMUT, İsmail-TÜRKMEN, Seher ve Diğerleri; Kültür Envanteri (Alanya), T.C. Antalya Valiliği, Antalya, 2003.
KARAMAĞARALI, Beyhan; “AlanyaGülefşen Kasrı Kazısı”, Höyük, 1 (ayrı basım), Ankara, 1991, s. 141-144.
KONYALI, İbrahim Hakkı, Alanya (Alâiyye), İstanbul, 1946.
REDFORD, Scott; Anadolu Selçuklu Bahçeleri, (çev: Serdar Alper), Eren Yay., İstanbul, 2008.
YAVAŞ, Alptekin; Ortaçağ Konut Mimarisi Üzerine Bir Araştırma: Anadolu Selçuklu Köşkleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2000.