Yerin adı: Kayseri şehir merkezinde Talas Caddesi’nin ikiye bölen refüj üzerinde yer alan yapı, Huand Hatun Külliyesi’ne yaklaşık 100 m uzaklıktadır.
Yapım Tarihi: 13. yüzyılın sonlarında inşa edildiği düşünülmektedir.
Kitabe: Yapının batı cephesindeki nişin üst kısmında yer alan tek satırlık kitabenin orta bölümü tamamen, son bölümü ise kısmen tahrip olmuştur.
Vakfiye: Vakfiyesi bulunamamıştır.
Kurucu: Yapıda bulunan kitabenin ortası tahrip olmadan önce okunabilmiş ve bu bölümde Cemaleddin Muhammed oğlu Sadreddin Ömer yapının banisi olarak geçer.
Sanatçı: Bilinmiyor.
Onarım Durumu: Yapının yakın geçmişte oldukça kötü durumda olduğu bilinmektedir. Bu dönemde yapının etrafı çeşitli evlerle kuşatılmış ve batıdaki pencere kapı olarak kullanılmıştır. Bir dönem mescit olarak kullanılan yapının, öncelikle etrafını kuşatan evler kaldırılmış ve restorasyona alınarak tahrip olan kesme taşları yenilenmiştir. Günümüzde de yapı oldukça iyi durumdadır.
Plan: İki kat halinde hazırlanmış yapının iki katıda kare planlıdır. Yapıyı örten külah sekiz kenarlı bir kasnak üzerinde yükselir. Ziyaretgah katının girişi kuzey cephede asimetrik olarak yerleştirilmiştir. Batı cephede dikdörtgen iki pencere açıklığı, güneyde de bir pencere açıklığı bulunmaktadır. Yapının alt katına dair herhangi bir iz günümüzde mevcut değildir.
Yapının içmekanı oldukça sadedir herhangi bir bezeme unsuruna da rastlanmaz. İçmekanı sekiz kasnağa oturan bir kubbe örtmektedir. Zemin son restorasyon sırasında taşla döşenmiş ve yine taş bir sanduka ilave edilmiştir.
Üçboyutlu Özellik: Yapının batı, doğu ve güney cephelerinde bulunan farklı boyutlardaki nişler, kare gövdenin köşelerde pahlanarak külah örtü ile yükselmesi, ve cephelerdeki pencerelerle yapının kütlesel görünümü hareketlendirilmiştir.
Malzeme: Yapının iç mekanında ve cephelerde taş malzeme kullanılmıştır. Özellikle cephelerde düzgün kesme taşlar oldukça iyi bir işçiliğin sonucudur.
Süsleme: Yapıda süsleme kuzey cephede asimetrik olarak yerleştirilmiş kapı ve batı cephede yer alan iki pencere etrafında yoğunlaşmıştır. Yapının mukarnas kavsaralı girişi etrafında geometrik geçme motiflere yer varilmiştir. Aynı şekilde batı cephede yer alan iki pencereyi yüzeyinde yine birbirine geçme geometrik motiflerin bulunduğu bir bordür yer almaktadır. Bunların haricinde yapıda başka bezme unsuruna rastlanmaz.
Tarihlendirme: Yapının tarihlendirilmesinde, mimari kurgudan yola çıkılmıştır. 13. yüzyılın sonlarına tarilendirilir. Külah altında köşelerin pahlanması geç tarihli örneklerde görülse de yapıda geometrik süslemenin ağırlık kazanması onun 13. yüzyılın sonlarına tarihlendirilmesinde yardımcı olmaktadır.
Değerlendirme: Geçirdiği restorasyonla iyi bir durumda olan yapı Anadolu Selçuklu mimarisinde, mezar anıtları içerisinde köşeleri pahlanmış kare mekan üzerinde yükselen külahı ile özel bir konuma sahiptir. Diğer yönden kitabesinde geçen bani hakkında bir bilgiye ulaşılamamış olsa da Anadolu Selçukluları devrinde böyle bir şahsın varlığını şimdilik öğrenmek dahi önemlidir. Baninin inşa ettirdiği mezar anıtından onun sıradan bir kişi olmadığı anlaşılmaktadır.
Kaynakça: KURU, Alev Çakmakoğlu; Fetih'ten Osmanlı Dönemine Kadar Kayseri'de Türk Mimarisi, İlköz Matbaası, Ankara, 1998.
ÖNKAL, Hakkı; Anadolu Selçuklu Türbeleri, Atatürk Kültür Merkezi, Ankara, 1996.
TUNCER, O. Cezmi; Anadolu Kümbetleri I, Güven Matbaası, Ankara, 1986.