BEND-İ MAHİ KÖPRÜSÜ

Yerin adı: Van –Eski Erciş-Muradiye kavşağında Balaklı sapağına yaklaşık 5 km uzaklıkta ki kervan yolu Bend-i Mahi Çayı üzerindedir.

Yapım Tarihi: Mimari özellikleri ve stratejik konumu değerlendirilen yapının bir Anadolu Selçuklu eseri olduğu düşünülmektedir.

Kitabe: İnşa kitabesi bulunamayan köprünün üzerinde Osmanlılar devrinde basit bir şekilde 1241 yılı yazılmış bir taş bulunmaktadır. Bu bilginin herhangi bir tarihlendirme değeri bulunmamaktadır.

Vakfiye: Vakfiyesi bulunamamıştır.

Kurucu: Bilinmemektedir.

Sanatçı: Bilinmemektedir.

Onarım Durumu: Yapı günümüzde özellikle yakınına yapılan asfalt yol ile birlikte fonksiyonunu iyice yitirmiş atıl bir hale gelmiştir. 1992 yılında yapılan restorasyon çalışmaları yapının en azından ayakta kalmasını sağlamıştır. Son olarak ise 2007 yılında Karayolları 11. Bölge Müdürlüğü’nce onarılmıştır.

Plan: Ortasına doğru hafif meyilli olarak gelişen, sivri kemerli iki gözlü bir köprüdür.

Üçboyutlu Özellik: Uzunluğu yaklaşık 60 metreyi bulan iki sivri kemerli göze sahip bir yapıdır. Bu iki göz arasında kalan ayak kısmının beşik tonoz örtülü bir oda bulunmaktadır. Ortada bulunan bu ayak aynı zamanda bir selyaran işlevi görmektedir. Kemer oluşturan yüzey tempan duvarı ile aynı seviye bulunmakta ve üzerinde yine kesme taşlardan oluşturulmuş bir korniş hattı bulunmaktadır. Yakın zamanda geçirdiği onarımlarla tabliye ve tempan duvarları yenilenmiş ayrıca köprüye korkuluk eklenmiştir.

Malzeme: Oldukça özenli bir taş işçiliğinin kullanıldığı bilinen köprünün farklı devirlerde elden geçirildiği ve orijinal kurulumun değiştiği bilinmektedir. Bu değişimlerden biri köprünün kuzeybatı cephesinde yapılan müdahaledir. Renkli kesme taşlardan oluşan bir yüzey meydana getirilmiştir.

Süsleme: Siyah ve beyaz kesme taşlardan oluşan cephe görüntüsü bu anlamda bir süsleme unsuru olarak değerlendirilebilir.

Tarihlendirme: Mimari özellikleri ve stratejik konumu değerlendirilen yapının bir Anadolu Selçuklu eseri olduğu düşünülmektedir.

Değerlendirme: İpek Yolu güzergâhının önemli geçiş noktalarından biri olan Van’ın Muradiye ilçesindeki tarihi Bendimahi köprüsü Anadolu’yu İran’a bağlayan önemli bir geçiş noktası olmuştur

Kaynakça :SAYAN,Yüksel, “Van Yöresinde Tarihi Köprüler”, Türkiye İş Bankası Kültür Sanat Dergisi (Van Özel Sayısı),S.32,Ankara,1996,s.35-38.
-KARPUZ,Haşim-KUŞ,Ahmet ,Anadolu Selçuklu Eserleri Fotoğraf Albümü I-II,Selçuklu Belediyesi Kültür Yayınları,İstanbul,2008.