KALOLAR HAN

Yerin adı: Malatya-Kayseri yolu üzerinde Darende ilçesi Balaban Kalolar(Esenbey) köyünün 1 km batısında meyilli bir arazi üzerinde bulunmaktadır.

Yapım Tarihi: 13. yüzyıl.

Kitabe: Yapının kitabesi bulunamamıştır.

Vakfiye: Vakfiyesi bulunamamıştır.

Kurucu: Bilinmemektedir.

Sanatçı: Bilinmemektedir.

Onarım Durumu: Yapının büyük bölümü harap durumdadır. Kuzey-doğu duvarının bir bölümünün izlerinin görülebildiği yapının doğu duvarının önemli bir bölümü yıkıktır.

Plan: Yapı doğu-batı yönünde dikdörtgen planlı ve kapalı bir kuruluma sahiptir. Avlusuz Selçuklu Hanlarının bir örneği olan yapı, cephe duvarına dik tonozlarla örtülü olarak üç sahna bölünmüştür.Yapı kalıntılarından görülebildiği kadarıyla yapılan tespitlerde orta sahnın yan sahınlara göre daha geniş olduğu düşünülmektedir. Bunun dışında ise kuzey sahnın güneydekinden daha dar olduğu tespit edilebilmiştir. Sahınlar kare payelerle ayrılmaktadır. Orta sahın sivri yan sahınlar ise yuvarlak tonozlarla örtülmüştür. Kuzey ve güney duvarlarında ise birer hafifletme kemeri görülmektedir.

Üçboyutlu Özellik: Yapının cephe duvarlarının bir kısmı günümüze ulaşabilmiştir. Dışarıdan dikdörtgen planlı bir payanda tarafından desteklendiğinin izleri bulunmaktadır. Günümüze ulaşabilen kısımda herhangi bir pencere görülmemektedir.

Malzeme: Yapının cephesinde kaba moloz taşların iç mekânda ise kesme ve moloz taşların kullanıldığı görülmektedir. Kemer ve ayaklarda da kesme taş kullanıldığı bilinmektedir.

Süsleme: Hanın süsleme programına dair bilgi verebilecek bir ize rastlanılmamıştır.

Tarihlendirme: Mimari özellikleri ve dönem kaynakları değerlendirilen yapı 13.yüzyıl Anadolu Selçuklu mimari envanteri içerisinde değerlendirilmektedir.

Değerlendirme: Yapı avlusuz Selçuklu hanları gurubuna giren ve sadece barınaktan oluşan bir mimari özelliğe sahiptir. Zaman içerisinde oldukça tahrip olan yapı ile ilgili çok net bir tarihlendirme yapılamamaktadır.

Kaynakça: AYTAÇ, İsmail, Malatya ve Yöresindeki Türk-İslam Dönemi Yapıları Türk İslam
Dönemi Yapıları, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üni. Sos. Bilm. Ens. Konya, 1998.
ERDMANN, Kurt-Hanna ERDMANN, Das Anatolische Karavansaray des 13. Jahrhunderts, II-III, Berlin, 1976.
ÖZGERGİN, M. Kemal, “Anadolu’da Selçuklu Kervansarayları”, Tarih Dergisi, XV/20, 1965, s.141-170.