Yerin adı: Taşpazar mahallesinde, Pir Ali Sultan Tekkesi (Türbesi)’nin kuzey -doğusunda bahçe içindedir.
Yapım Tarihi: 13. yüzyıl sonu ile 14. yüzyıl başlarına tarihlendirilmektedir.
Kitabe: Mevcut değildir.
Vakfiye: Günümüze ulaşmamıştır.
Kurucu: Bilinmiyor.
Sanatçı: Bilinmiyor.
Onarım Durumu: Yapının geçirdiği onarımlar hakkında bilgi mevcut değildir. Bugün oldukça harap olan yapının içi pencere seviyesine kadar dolmuştur ve depo olarak kullanılmaktadır.
Plan: Kare planlı yapının üzeri kubbe ile örtülüdür. Güneyde mihrap nişi iki yanda birer pencere, kuzeyinde doldurulmuş kapı, doğu ve batısında da eksende yer alan birer pencere bulunmaktadır.
Camiye bugün batı eksende yer alan pencereden girilmektedir. Güney duvarında yer alan yarım yuvarlak mihrap nişi dıştan bezemeli dikdörtgen çerçeve içine alınmıştır. Duvarlar sıvalı ve badanalıdır.
Üçboyutlu Özellik: Oldukça harap olan yapının kuzey cephesi, bugün doldurulmuş kapısı dışında sağır tutulmuştur. Doğu cephede eksende bir, güney cephede iki ve batıda ise bir dikdörtgen pencere yer alır. Tüm pencereler alt seviyede olup dikdörtgen çerçevelidir. Kuzey cephe dışında tüm cepheler pencere seviyesine kadar toprak ve moloz dolguludur.
Malzeme: Düzgün olmayan kesme taş, moloz taş ve tuğla, alçı kullanılmıştır. Alçı mihrapta süsleme malzemesi olarak kullanılmış. Moloz taşlar düzensi, kesme taşlar ise düzenli bir teknikte kullanılmış Tuğlalar yatay istifte şaşırtmalı teknikte kullanılmış.
Süsleme:Süsleme malzemesi olarak mihrapta alçı kullanılmış. Mihrabı çeviren dikdörtgen çerçevenin içinde geometrik ve bitkisel süslemeler yer alır. Çerçeve dışında geometrik süsleme, çerçevenin ortasında daha geniş şeritte kıvrık dallar ve rumilerin palmetlerle çerçeve oluşturduğu bitkisel süslemeler görülür.
Tarihlendirme:
Değerlendirme: Kare planlı tasarlanan camide, bitkisel ve geometrik bezemeli alçı süslemeli mihrap öne çıkmaktadır.
Kaynakça:
HAKKI İbrahim Konyalı, Abideleri ve Kitabeleri İle Niğde Aksaray Tarihi, İstanbul1974,c I-II.
GÖRÜR Muhammet, Anadolu Selçuklu ve Beylikler Döneminde Aksaray Şehri, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 1991.