Yerin adı: Afyon-Kütahya karayolunda bulunan han, Afyon’a 38 km uzaklıkta Anıtkaya (Eğret) Kasabası içerisinde bulunur.
Yapım Tarihi: 13. yüzyıl
Kitabe: Yapıdan günümüze ulaşan herhangi bir kitabenin varlığı bilinmemektedir.
Vakfiye: Yapıya ait vakfiye bulunamamıştır.
Kurucu: Bilinmiyor.
Sanatçı: Bilinmiyor.
Onarım Durumu: Eğret Han, günümüze geçirdiği bazı onarımlarla iyi durumda ulaşmıştır. Yapıda 1969 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğünce yapılan onarımda Eğret Han’ın tahrip olmuş taş kaplamaları, taçkapısı ve örtüsü yenilenmiştir. 2006 yılında gerçekleştirilen onarımda da yapının tahrip olan keme taş kaplamaları ve derzleri elden elden geçirilmiş ve tonozlar kurşun ile kaplanmıştır.
Plan: Han, doğu-batı doğrultusunda enine uzanan dikdörtgen, avlusuz bir plana sahiptir. Eğret Han’ın aynı yönde uzanan, sivri kemerli beşik tonozla örtülmüş, orta sahnın diğer iki sahndan daha geniş tutulduğu üç sahna ayrılmıştır. Hanını girişi sağlayan, dışa taşkın taçkapı batı cephenin ekseninde yer alır. Doğu, batı ve güney cepheler sağırken kuzey cephede iki mazgal pencere yapıyı aydınlatmaktadır.
İç mekân T şeklinde iki sıra paye dizisi ile üç sahna ayrılmıştır. Payelere dört yönden atılan sivri kemerler beşik tonoza destek oluşturur. Yapılan restorasyonlarda yapının döşemeleri de elden geçmiştir.
Üçboyutlu Özellik: Üç cephesi sağır olan yapının cephelerinde düzgün kesme taş işçiliği haricinde dikkati çeken çok az şey vardır. Yapının cephelerinde ilk dikkati çeken unsur onun taçkapısıdır. Batı cephenin ekseninde bulunan taçkapı, klasik Anadolu Selçuklu taçkapılarından oldukça farklıdır. Kurşun kaplı beşik tonozlardan orta sahnı örten yandaki tonozlardan biraz daha yüksek tutulmuştur.
Malzeme: Moloz taş dolgusu kesme taşla kaplanan hanın, taçkapısında devşirme mermer sütunlara yer verilmiştir.
Süsleme: Zengin bir süsleme programına sahip olmayan yapının, taçkapı kurgusu oldukça ilginçtir. Anadolu Selçuklu mimarisinde görülen taçkapılardan tamamen farklıdır. Taçkapının dışa taşan yan kanatların her birinde farklı boylarda üç sütun kullanılmıştır. Sivri kemerin içerisinde kitabelik kısmı, küçük bir kemeri taşıyan, zar başlıkları olan iki sütunla düzenlenmiştir.
Tarihlendirme: Kitabesi olmayan yapının sahip olduğu plan tipi göz önüne alınarak hanın 13. yüzyılda inşa edildiği belirtilir. Bazı araştırmalarda yapının muhtemelen H. 666 / M. 1267 tarihinde inşa edildiği belirtilir.
Değerlendirme: Anadolu Selçuklu mimarisinin avlusuz hanlarına örnek teşkil eden Eğret Han, sahip olduğu plan ile 13. yüzyıl içerisinde inşa edilmiş birçok han ile benzeşmektedir. Özellikle de sahnların bu şekilde bölünmesi oldukça tipiktir. Eğret Hanı asıl ilginç kılan, taçkapının kurgusu ve devşirme malzemenin kullanımına yönelik estetik bakış açısının çok rahat görülebilmesidir.
Kaynakça: "ANONİM; Türkiye’de Vakıf Abideler ve Eski Eserler I, Vakıflar Genel Müdürlüğü, Ankara, (İkinci Baskı) 1983.
ERDMANN, Kurt, Das Anatolische Karavansaray des 13. Jahrhunderts, I, Berlin, 1961.
GÖRÜR, Muhammet, “Anadolu Selçuklu Dönemi Kervansarayları Kataloğu” Anadolu Selçuklu Dönemi Kervansarayları, Kültür Bakanlığı, Ankara, 2007.
İLTER, İsmet; Tarihi Türk Hanları, Karayolları Genel Müdürlüğü, Ankara, 1969.
ÖZERGİN, M. Kemal, Anadolu Selçukluları Çağında Anadolu Yolları, İstanbul Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul, 1959.
ÖZGERGİN, M. Kemal, ""Anadolu'da Selçuklu Kervansarayları"", Tarih Dergisi, XV/20, 1965, s.141-170.