II. ANONİM TÜRBE

Yerin adı: II. Anonim Türbe Bayburt kenti batısında bulunan Şehit Osman Tepesinde I. Anonim türbenin kuzeyinde yer alır.

Yapım Tarihi: 13. yüzyıl sonları

Kitabe: Yapıya ait bir kitabe bilinmemektedir.

Vakfiye: Kültür Bakanlığı’nın D.K.V.K.E’nin 69.00.1.15 numaralı envanter kaydında kaynak gösterilmeksizin türbenin 13.yy tarihli bir vakfiyesinin olduğu belirtilmektedir.

Kurucu: Bilinmiyor.

Sanatçı: Bilinmiyor.

Onarım Durumu: 1980’li yılların ikinci yarısında onarım geçirmiştir ve yeni bir görünüme sahiptir.

Plan: Kare taban üzerinde yükselen sekizgen gövdeli bina dışta külah içten ise kubbe ile örtülmüştür. Tek katlı yapının girişi kuzeye açılmaktadır. Doğu, batı ve güney yönlerde ise açılan pencerelerle aydınlatılmaktadır.

İç mekân geneli itibari ile sade bir düzenlemeye sahiptir. Girişle aynı eksen üzerinde yer alan bir mihrap ve kubbeye geçişi sağlayan tromplar biraz olsun iç mekânda hareketlilik sağlamaktadır. Ayrıca mekânda doğu-batı yönünde yerleştirilmiş bir de sanduka bulunur. İç mekan tamamen sıvanarak boyanmıştır.

Üçboyutlu Özellik: Türbenin cephelerinde de sade görünüm hâkimdir. Yapının kuzeyde yer alan girişi de basit, basık kemerli bir kapıdan ibarettir. Fakat kare tabandan sekizgen gövdeye geçiş kübik yapının ağırlığını kırmaktadır. Yapının dört yöne açılan mazgal pencereleri de oldukça sade ve küçük ele alınmıştır. Yüksek olmayan külahın üstünde küre bir alem yer alır. Ayrıca türbenin cephelerinde farklı duvar dokusu geçirmiş olduğu onarımlara işaret etmektedir. Cephelerde yer yer tahrip olmuş kesme taşlar çimento ile sıvanmıştır.

Malzeme: Türbenin moloz taş dolgusu sarımsı kesme yaşla kaplanmıştır.

Süsleme: Yapıda herhangi bir süsleme unsuruna rastlanmaz.

Tarihlendirme: Araştırmacılar, yapıyı benzer örneklerle karşılaştırarak 13. yüzyılın ilk çeyreğinden 15. yüzyılın ilk çeyreğine kadar geniş bir tarih aralığı içerisine yerleştirmektedir. Fakat Yapının mimari üslubu dikkate alındığında 13. yüzyılın sonları 14. yüzyılın başlarına tarihlendirilmesi gerekmektedir.

Değerlendirme: Yapının günümüze ulaşmayan kitabesi onun farklı yüzyıllara tarihlendirilmesine sebep olmuştur. Günümüzde ayakta ve iyi denilebilecek durumda olan yapıda geçirdiği onarımların izleri duvar yüzeylerindeki farklı malzemeden anlaşılmaktadır. İç mekânın kubbe seviyesine kadar sıvanarak boyanması yapının üslubu ile uyuşmamaktadır.

Kaynakça: ÇÖTELİ, Methiye Gül, Bayburt Kent Dokusunun Gelişimi, (Basılmamış yüksek Lisans Tezi), Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri, 2005.
KARAKOYUNLU, Sadri; Bayburt Tarihi, Ankara, 1990.
USLU, G. Akgün; Gümüşhane ve Çevresinin Tarihi ve Sanat Eserleri, İstanbul, 1980.
ÜNAL, R. H; “Monuments İslamiques pre-Ottoman de La Ville de Bayburt et de ses Enviors”, Revue des etudes İslamiques, C. XL-1, Paris, 1972.