Yerin adı: Antalya’ya bağlı Serik ilçesinin doğusunda kalan Köprüçay (Evrimedon) üzerine inşa edilmiştir. Antalya’nın yaklaşık 40 km doğusunda bulunan köprü yayınlarda üzerine inşa edildiği çaya atfen Köprüçay ya da yakınında bulunan ve Belkıs olarak da bilinen Aspendos’tan dolayı da Belkıs Köprüsü olarak bilinir.
Yapım Tarihi: H. 637 \ M. 1239-40
Kitabe: Yapı üzerinde birkaç parça halinde kitabe bulunmakla birlikle 1999 yılında yapılan onarım sırasında nehir yatağında köprüye ait başka bir kitabe parçası da bulunmuştur.
“Amere haze’l cisr ü’l-mübarek Es- [Sultanu’l-A’zam Şâhen-şah]ü’l-muazzam Malik-i rikabu’l-umem Seydi Selatinu’l-Arab ve’l-A[cem Sultanu’l-berr ve’l bahreyn Zû’l-karneynü’z-zaman Husrev-isahib-kıran İskenderu’s-sani ferman-fema] Tâcu’l Selcuk Gıyasu’d-dunya ve’d-din Ebû’l-Feth Keyhusrev bin Keykubad bin [Es-Sultanu’l-sa’îd eş-şehid ‘Aley]hi Rahmetu’llahu Te’ala [Keyhusrev bin Es-Sultanu’l sa’id Kılıc Ars]lan Kasim-i emiru’l-müminin fi sene seb’a ve selasin ve sitte mi’e”
“Bu mübarek köprünün yapılmasını Yüce Sultan, Ulu Şehinşah, ümmetlerin efendisi, Arap ve Acem sultanlarının efendisi, karanın ve iki denizin Sultanı, zamanın Zulkarneyni, Hüsrev-i Sahib-kıran, ikinci İskender, Emir Buyuran, Selçuk hanedanının tacı, Din ve Dünya’nın yardımcısı, fetih babası, Sultan Saadetli Kılıç Arslan oğlu Saadetli ve şehid –Allah’ın rahmeti üzerine olsun-sultan keyhurev oğlu Keykubad oğlu Keyhurev, Halifenin ortağı, emretti sene 637.
Vakfiye: Yapıya ait vakfiye bulunamamıştır.
Kurucu: II. Gıyaseddin Keyhüsrev tamamlanan kitabede bani olarak bildirilir.
Sanatçı: Bilinmiyor.
Onarım Durumu: Köprünün ilk inşa tarihi Roma dönemine kadar geri gitmektedir. Anadolu Selçukluları bölgeye hakim oldukları zaman köprünün Roma dönemine ait ayakları üzerine yeni bir köprü inşa etmişlerdir. Günümüzde de kullanılan köprü bir takım onarımlar görerek günümüze ulaşmıştır. Köprüde gerçekleştirilen 1926 yılındaki onarım sırasında yapının kemerlerinden biri betonarme olarak onarılmış ve derzlerde çimento kullanılarak elden geçirilmiştir. Yapıda gerçekleştirilen son restorasyon çalışması 1999 yılında gerçekleştirilmiştir. Bu onarılmada yapının tahrip olan taş kaplamaları, duvar yüzeyindeki derzler ve kokulukları yenilenmiştir.
Plan: Roma döneminden kalan ayaklar da kullanılarak inşa edilen köprü oldukça ilginç bir plana sahiptir. İlk köprüden kalan ayakların da kullanılması ve nehir yatağındaki değişiklikler nedeniyle yapının tempanı düzgün olmayan bir uzanım gösterir.
Üçboyutlu Özellik: Farklı yüksekliklerde yedi sivri kemer gözüne sahip köprünün tempan yüzeyi oldukça sadedir. Köprüyü şiddetli akıntıların olumsuz etkilerinden korumak için menbağ yönünde üçgen selyaranlara yer verilmiştir. Mansap yönünde de kare planlı topuklar yer alır. Köprünün korkulukları gerçekleştirilen son onarımda tamamen açık renkli blok taşlarla yenilenmiştir.
Malzeme: Köprünün inşasında Roma dönemine ait köprüye ait kalıntılar kullanılmıştır. Yapının moloz taş dolgusu kesme taşla kaplanmıştır.
Süsleme: Yapıda herhangi bir süsleme unsuruna rastlanılmaz
Tarihlendirme: Yapının tarihlendirilmesinde 1999 yılında yapılan çalışmalar sırasında başka bir kitabe parçası bulunana kadar her hangi bir sorun görülmemiştir. Köprüdeki kitabe parçalarını ilk çalışan S. F. Erten, kitabeden bani olarak güçlükle I. Alâeddin Keykubad’ı okuduğunu bildirmesinden sonra tüm çalışmalarda yapının banisi olarak I. Alâeddin Keykubad’ı kabul etmişlerdir. Fakat 1999 yılında yapılan çalışmalar sırasında ele geçirilen kitabe parçasından yola çıkarak Z. Kenan Bilici kitabeyi tamamlamıştır. Tamamlanan kitabede bani olarak I. Alâeddin Keykubad’ın oğlu ve halefi II. Gıyaseddin Keyhüsrev’in adı geçmektedir.
Değerlendirme: Uzun yıllar I. Alâeddin Keykubad’a atfedilen yapının inşa tarihi ve bani sorunu, 1999 yılında gerçekleştirilen çalışmalar esnasında bulunan kitabe parçasının yardımı ile çözümlenmiştir. Roma devrine ait köprünün ayaklarının da kullanılarak aynı noktada ikinci bir köprünün inşası ortaya ilginç bir köprü örneği çıkartmıştır.
Kaynakça:BİLİCİ, Z. Kenan; “Köprüpazar (Belkıs) Köprüsü Kitabesi Üzerine”, Adalya, No. V, İstanbul, 2002, s.173-185.
ÇULPAN, Cevdet; Türk Taş Köprüleri (Ortaçağdan Osmanlı Devri Sonuna Kadar), TTK, Ankara, 1975.
İLTER, Fügen; Osmanlılara Kadar Anadolu Türk Köprüleri, Karayolları Genel Müdürlüğü, Ankara, 1978.
TUNÇ, Gülgün; Taş Köprülerimiz, Karayolları Genel Müdürlüğü, Ankara, 1978.