Yerin adı: Yapı, Konya’da İç Kara Arslan Mahallesindedir.
Yapım Tarihi: XIII. yy’ın ilk çeyreğinde, I.İzzeddin Keykavus zamanında vezir Ziyaeddin Kara Arslan tarafından yaptırılmıştır.
Kitabe: Kitabesi bulunmamıştır.
Vakfiye: Konya Tahrir defterlerinde kayıtlı bir mülk kaydı vardır. Ama vakfiyesi mevcut değildir.
Kurucu: Yapının banisi Selçuklu veziri olan Ziyaeddin Kara Arslan’ın mescidin 100 metre güneyinde bir türbesi bulunmaktadır. Türbenin kitabesindeki “Necmeddin” isminin baninin unvanı olduğu düşünülmektedir.
Sanatçı: Sanatçısı veya mimarı ile ilgili bir bilgi bulunamamıştır.
Onarım Durumu: Günümüze kadar gelebilmiş olan yapı namaz vakitleri içerisinde ziyaret edilebilmektedir.
Plan: Kare bir plan üzerinde kurgulanmış tek mekânlı, kubbe örtülü bir yapıdır. Özenle yapılmış alçı istalaktitli bir mihrabı bulunmaktadır. İstalaktitlerin kenarlarında mavi çiniler bulunmaktadır. Mihrabın üstündeki çinilerde beyaz zemin üzerine mavi ile “Lâ ilâhe illâllah vahdehu lâ şerikallah Muhammed’ün Rasulallah” yazılıdır. Mescidin batısında altta ve üstte birer, doğusunda ise yalnız üstte bir pencere bulunmaktadır. Kubbenin yarım kubbe halinde askı köşeleri istalaktitsizdir.
Üçboyutlu Özellik: Kara Arslan Mescidi alt tarafı taşlarla üzeri ise tuğla ile yapılmış bir kubbe ile örtülüdür. Kubbenin üzerinde aynı zamanda merdiven görevi gören tuğla çıkıntılar vardır. Batı cephesi altta bir sıra kesme taştan sonra diğer cepheler gibi tuğla ile inşa edilmiştir. Batıya açılan bir kapısı vardır. Kapı ve pencereler üzerinde zeminden 1.55 metre yükseklikte cephe boyunca devam eden yenilenmiş ahşap bir hatıl yer alır. Mescidin kıble tarafında ise tahta sandukalı açık bir türbe vardır.
Malzeme: Yapıda kesme taş ve tuğla kullanılmıştır. Kırmızı tuğla toprak ve kesme taş, beyaz kireç harç ile kullanılmıştır.
Süsleme: Mihrabta ki alçı istalaktitlerin kenarlarını altı köşeli mavi ve siyah çiniler süslemektedir. Yine bir başka mihrab görüntüsü de yazı kuşağının üstündeki zambak şeklinde çinilerdir. Kubbeyi süsleyen tuğla cephe ise çimento ile sıvanmıştır.
Tarihlendirme: Fatih ve II.Beyazıd döneminde kayda geçirilen Konya Tahrir Defterlerine göre iki adet Kara Arslan Mescidi görülmektedir.Karışıklığa yol açmamak için birinin ismi İç Kara Arslan Mescidi olarak kaydedilmiştir.Burada mimari ve teknik özelliklerini vermeye çalıştığımız yapının hangisi olduğu sorusu net bir cevap bulamamaktadır.
Değerlendirme: Tarihlendirme ve banisinin kim olduğuna dair karışıklıklar barındıran yapı günümüzde ibadete açıktır.
Kaynakça: ASLANAPA, Oktay, Anadolu’da İlk Türk Mimarisi, Başlangıcı ve Gelişmesi, Atatürk Kültür Merkezi Yayını, Ankara, 1991.
ATÇEKEN, Zeki, Konya’daki Selçuklu Yapılarının Osmanlı Devrinde Bakımı ve Kullanması, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara,1998.
AKTAŞ, Azize, Konya’daki Anadolu Selçuklu dönemi Yapılarında Malzeme ve Teknik, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üni. Sos. Bilm. Ens. Ankara,1988.