Yerin adı: Şeyh Sadreddin Mahallesi’nde sur haricinde ve Çeşme Kapı yanında, Sadreddin-i Konevi Camii ile aynı avluda olup caminin doğusundadır.
Yapım Tarihi:
Kitabe: Türbe kapısı üzerinde yazı kitabesi yer alır.
Vakfiye: İbrahim Hakkı Konyalı eserin vakfiyesinin yaşlı bir kadında olduğunu ve kimseye göstermediğini yazmaktadır.
Kurucu: Yapının Banisi olan Sadreddin Konevi, Konya’daki saraya benzer hankahında hadis ilimleri okutmuş, derslerine zaman zaman dönemin büyükleri de katılmıştır.Anadolu Selçuklu Devleti’nin en karışık günlerinde, Hz. Mevlana ve Sadreddin Konevı dayanak noktası olmuştur. Sadreddin-i Konevi, Hz. Mevlana ile sıkı bir dostluk kurmuş, Mevlana’nın vefatında (17 Aralık 1273) cenazesinde bulunmuştur, o günün etkisiyle bayıldığını kaynaklar yazmaktadır. Bundan dokuz ay sonra 16 Muharrem 673 H (22 Temmuz 1274 ) günü kuşluk vakti vefat etmiştir.
Sanatçı:
Onarım Durumu: 1188 H (1774 M) tarihli keşif defterinde Sadreddin-i Konevi Camii ile birlikte türbede tamir edilmiştir. Bu tamiratta türbe zemininde örülü mermer taşlarla, tabanında bulunan mermer kafes pencereler yenilenmiştir. Türbe ile ilgili diğer tamirat ise 1317 ( 1899 M) yılında Konya Valisi Avlonyalı Mehmed Ferid Paşa’nın yaptığı onarımdır. Caminin büyük bir kısmıyla türbede büyük ölçüde onarıma tabi tutulmuştur. Türbenin caminin kıble tarafına bitişik şebekesi tamamen kırılmış olup Ferit Paşa tarafından İstanbul’da yaptırılarak Konya’ya getirtilmiştir.
Cami ve türbe son olarak 1958 yılında onarılmıştır ve halen ibadete açıktır.
Plan: Türbenin alt kısmı 159*118 ebatlarında olup, etrafı mermer şebekelerle çevrilidir. Türbenin üzerinde köşeli tambura oturan kafes şeklinde ahşap bir külah vardır. Çatıyı zarif başlıklı 12 mermer sütün taşımaktadır.
Camiden türbenin içerisine iki pencere açılır. Pencere kanatları Selçuklu devrin KARPUZ, Haşim; Fotoğraflarla Geçmişte Konya, Konya, 1998.e aittir. Sadreddin- Konevi’nin sandukası mermerden yapılmış olup, baş ve ayak uçlarında baklava şeklinde kitabesiz iki küçük taş konulmuştur. Zemindeki mezar taşları 1899 tarihindeki tamirattan sonra yerleştirilmiştir. Kapının sağında üzerinde hançer kabartması olan bir sandukanın bir kanadı döşeme olarak kullanılmış.
Üçboyutlu Özellik: Cepheler üçer bölüme ayrılmıştır. Türbenin kuzeye açılan kapısının söveleri beyaz mermer olup, kapı kemerinde almaşık tekniğinde beyaz, gri renkli mermer kullanılmıştır. Kapının iki yanı ise iki bölümlü olup alt kısımlar değişik desenli mermer şebekelerle üstleri ise kemerlerle son bulan boşluklar halindedir. Diğer cepheler de aynı kurgu tekrarlanmış olup her şebeke farklı desenler kullanılmıştır.
Malzeme: Yapıda malzeme olarak mermer ve ahşap kullanılmıştır.
Süsleme: Türbe gövdesinde yer alan mermer şebekeler farklı geometrik süslemeye sahiptir.
Tarihlendirme:
Değerlendirme: Selçuklu üslubunda olan türbe, üzeri açık türbeler grubuna girmektedir. Sadreddin-i Konevi’nin vasiyeti üzerine kabrinin üzeri açık bırakılmıştır.
Kaynakça:"-ATÇEKEN, Zeki;Konya Selçuklu Yapılarının Osmanlı Devrinde Bakımı ve Kullanılması, T.T.K, Ankara,1998.
-KONYALI, İ. Hakkı; Abideleri ve Kitabeleri İle Konya Tarihi, Burak Matbaası, Konya, 1997.
-ERGİN,Osman,""Sadreddin-i Konevi ve Eserleri”, Şarkiyat Mecmuası, sy. 2, İstanbul 1958
-YASA,Azize, Anadolu Selçuklularında Türk İslam Şehri Olarak Konya (3 cilt), Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üni. Sos. Bilm. Ens. Ankara, 1996.
-ÖNDER, Mehmet, Konya Rehberi, Konya, 1950.
-MESARA, Gülbün-ÖZEN, Mine Esiner, Süheyl Ünver’in Konya Defterleri, Kubbealtı Neşriyat, İstanbul,2006.
-B.A. Tapu defteri 399 no;Konya Seriye sicili c:9 , s. 177.