SALİHA HATUN TÜRBESİ

Yerin adı: Aksaray-Ankara karayolu güzergâhında, Topakkaya kasabası mezarlığındadır.

Yapım Tarihi: Türbe içerisinde yer alan sanduka üzerinde,  692/1293 tarihi yer almaktadır. Yapının muhtemel inşa tarihi de Saliha Hatun’un ölümünden sonra olmalıdır.

Kitabe: Türbe üzerinde inşa, bani, sanatçı bilgilerinin yer aldığı herhangi bir kitabe bulunmamaktadır. İç mekanda yer almakta olan sanduka üzerinde ise celî sülüs hatla Arapça olarak “ Fena evinden beka evine göçen merhume” , baş tarafında “ Saliha Hatun Zilkade sene 692” yazmaktadır. Sandukanın yan kısımlarında da Al-i İmran Suresi’nin 18 ve 19. ayetlerinden bölümler yazılır. Baş taşının her iki yüzünde de Ayet-el Kürsî yazılıdır. Yapıda bir de bölge halkı tarafından sonradan eklenen Latin harfli bir kitabe bulunmaktadır. Bu kitabede de “Evliya Hamza Baba Kabri” yazmaktadır.

Vakfiye: Bilinmemektedir.

Kurucu: Bilinmemektedir.

Sanatçı: Bilinmemektedir.

Onarım Durumu: 1957-58 yıllarında ve 1988’de tamir edilmiştir. Harap vaziyetteyken adi taşlarla onarılan türbenin ortasına ahşap bir sütun dikilmiş ve yapı düz tam şekline getirilmiştir. Baş taşının üst kısmı kırıktır ve kırık parça günümüze ulaşmamıştır. Sanduka ve  baş taşı yeşil renkli yağlı boya ile boyanmıştır.

Plan: Bugünkü planı, düzgün olmayan sekizgen şeklinde olan yapı dışarıdan 2.40 ile 2.70 m; içten 1.75 ile 1.90 m arasında değişen ölçülerdedir.

Üçboyutlu Özellik: Batı cephesine açılmış ahşap kanatlı bir kapı ile, 0.30 m aşağıda olan iç mekana bir basamak vasıtasıyla inilmektedir. İç mekânda mum ve çıraların yakılması için bir kısım oluşturulmuştur. Güneyde oldukça küçük tutulmuş bir pencere açıklığı yer almaktadır. Sandukası yerinden kaldırılmış ve yerine mermerden daire kesitli bir ayak taşı konmuştur. Sanduka ise baş taşı gibi dikilmiştir. İçten düz ahşap tavanlı olan yapı dışarıdan piramidal ahşap bir külahla örtülüdür.

Malzeme: Sandukası ak mermerdendir. 

Süsleme: Bilinmemektedir. 

Tarihlendirme: Tarihlendirme kitabelerine göre yapılmıştır.

Değerlendirme: Yapının geçirdiği onarımlar orijinalliğini bozmuştur. 

Kaynakça: ERDAL, Zekai; “Aksaray’da Fazla Tanınmayan Anadolu Selçuklu Türbeleri”, Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi, 2018, S.8, s.205-207.