Yerin adı: Yapı, Alanya-Gazipaşa yolu üzerinde, Antalya’nın Demirtaş ilçesinde bulunur.
Yapım Tarihi: 13. yüzyıl sonu 14. yüzyıl başları
Kitabe: Bilinmiyor.
Vakfiye: Bilinmiyor.
Kurucu: Bilinmiyor.
Sanatçı: Bilinmiyor.
Onarım Durumu: Bakımsız ve harap durumda olan yapı günümüzde kullanılmamaktadır. Yapının alt ve üst kat döşemeleri oldukça tahrip olmuş ve bazı noktalarda yer yer görülebilmektedir.
Plan: İki katlı, doğu-batı doğrultusunda gelişen, dikdörtgen planlı yapı güney ve batı yönlerinden avlu duvarı ile çevrelenmiştir. Ayrıca batı cephesine bitişik sonradan eklenmiş tek katlı bir mekâna da sahip yapının girişi batı cephede yer alır. Sivri beşik tonoz örtülü giriş sonrasında doğu-batı doğrultusunda uzanan, dikdörtgen planlı hol bölümüne ulaşılır. Holün güneyinde ikinci kata çıkan merdiven boşluğu yer alır. Holün kuzey duvarında ise farklı iki mekâna açılan iki kapı bulunmaktadır. Doğu yönüne doğru ilk kapı açıklığından kuzey-güney doğrultusunda uzanan, dikdörtgen planlı sivri beşik tonoz örtülü mekâna dâhil olunur. Aynı yönde devam edildiğinde ulaşılan kapı açıklığından, doğu yönüne açılan sivri beşik tonoz örtülü bir eyvana geçilir. İkinci kat da alt katta karşılaşılan kurguya sahiptir. İkinci kat holünün güney duvarında avluya bakan iki pencere açıklığı yer alır. Diğer bir pencere ise holün doğu duvarına açılmıştır. Holün kuzeyinde yer alan iki mekândan doğuda yer alan mekân kuzey ve doğu yönüne açılan balkon niteliğindedir.
İç mekânın orijinalinde krem renkli sıvalı olduğu anlaşılan yapının en dikkat çeken bölümü ikinci kat holüdür. Holün batısında önceden mevcut olan havuzun yuvası ve mermer döşeme içerisine oyulmuş su kanalına ait bazı izler görülebilmektedir.
Üçboyutlu Özellik: Giriş cephesinin aksine yapının en hareketli cephesi doğu cephesidir. Alt kattaki eyvan kemeri ve tam bunun üstüne denk getirilen balkonun bu yöndeki sivri kemerli açıklığı, aynı zamanda doğu cephenin güney köşesinde alt ve üst kat pencereleri doğu cepheyi diğer cephelerden farklılaştırmaktadır. Yapının kuzeybatı köşesinde hiçbir giriş açıklığı bulunmayan mekana, güney duvarında yer alan nişin yıkılması sonucunda ortaya çıkan açıklıktan girilebilmektedir. Sivri beşik tonoz örtülü, sıvanmış mekanın içerisindeki nem izlerinden anlaşıldığı üzere suyun depolanması ile alakalı bir mekandır.
Malzeme: Yapıda, iri kesme taş, mermer bloklar, tuğla ve moloz taş gibi birbirinden farklı nitelikte malzemeler kullanılmıştır. ´Bunların yanı sıra iç mekanda krem renkli sıvaların bulunduğu yüzeylere de rastlanmaktadır.
Süsleme: Yapıda günümüzde görülebilen tek süsleme unsuru alt kat holünün kuzey duvarında ve hole açılan iki mekânın arasında kalan duvar yüzeyinde graffito süslemelerdir. Gemi, dağ keçisi ve geyik figürlerinin yanı sıra sarıklı ve sakallı insan figürüne de yer verilmiştir.
Tarihlendirme: Farklı araştırmacılar tarafından incelenen yapı, bu araştırmacılar tarafından Selçuklulardan Osmanlılara kadar uzun bir dönem içerisine tarihlendirilmiştir. Bina hakkındaki en detaylı çalışmada yapı 13. yüzyıl sonları 14.yüzyıl başlarına tarihlendirilmektedir.
Değerlendirme: Anadolu Selçuklularının son dönemlerinde inşa edilen yapı, mimari kuruluşundan çok sahip olduğu ölçülerle dikkat çekmektedir.
Kaynakça: KARAMUT, İsmail-TÜRKMEN, Seher ve Diğerleri; Kültür Envanteri (Alanya), T.C. Antalya Valiliği, Antalya, 2003.
REDFORD, Scott; Anadolu Selçuklu Bahçeleri, (çev: Serdar Alper), Eren Yay., İstanbul, 2008.
YAVAŞ, Alptekin; Ortaçağ Konut Mimarisi Üzerine Bir Araştırma: Anadolu Selçuklu Köşkleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2000.
YAVUZ, Yıldırım; “Alanya’nın Demirtaş (Syedra) Bucağındaki Köşk”, Belleten, S. 135, .C. XXXIV, Ankara, 1970, s. 353-374.