Yerin adı: Konya ilinde bulunmaktadır.Surlardan kalan kalıntıların çoğunlukla Sahip Ata Caddesi civarında bulunduğu aktarılmaktadır. Uzun yıllar ayakta durabildiği bilinen sur parçalarından bir kısmı günümüzde Sahip Ata caddesinin kuzeyinde bulunan dükkânların arkasında gözükmektedir. Diğer sur kalıntılarının bir kısmı ise doğuda Alâeddin caddesinin İstanbul Caddesi ile kesildiği köşede, kuzeydoğuda İstanbul caddesi üzerinde, cadde ile Kasap Sinan sokak arasında ve yine cadde üzerinde Ziya sokakta; kuzeybatıda Hastane caddesinin Nalçacı caddesine yakın kısmında, batıda Sultan Cem caddesi üzerinde günümüzde Üniversitenin bahçesindedir.
Yapım Tarihi: Yapının tarihlendirilmesi tam olarak yapılamasa da tarihi vesikalarda 1101 yılındaki Haçlı seferlerinde kale önündeki bir muharebeden bahsedilmektedir. Bizans döneminde mevcut olduğu düşünülen surların ne kadarının Selçuklulara aktarıldığı konusunda net bir tanımlama yapılamasa da II.Kılıçaslan döneminde şehrin bir dış surla çevrelendiği anlaşılmaktadır. Dış surlar I. Alâeddin Keykubad döneminde yani baştan yaptırılmıştır.
Kitabe: Dış Kale kapılarına ait kitabeler günümüzde Konya Taş ve Ahşap Eserleri Müzesinde muhafaza edilmektedir. Tarihli ve tarihsiz kitabeler olmak üzere iki bölümde değerlendirilir.
Vakfiye: Vakfiyesi bulunamamıştır.
Kurucu: Anadolu Selçukluları döneminde inşa edilen bölümün II. Kılıçarslan ve Sultan Alâeddin iktidarlarında yaptırıldığı bilinmektedir. Yapının tarihlendirilmesi tam olarak yapılamasa da tarihi vesikalarda 1101 yılındaki Haçlı seferlerinde kale önündeki bir muharebeden bahsedilmektedir. Bizans döneminde mevcut olduğu düşünülen surların ne kadarının Selçuklulara aktarıldığı konusunda net bir tanımlama yapılamasa da II.Kılıçaslan döneminde şehrin bir dış surla çevrelendiği anlaşılmaktadır.
Sanatçı: Bilinmemektedir.
Onarım Durumu: 19.yy’a ikinci yarısına kadar büyük kısmı ayakta olan kalenin daha sonraki süreçte bir taş ocağı gibi kullanıldığı söylenebilir. Kentleşme adına kale kalıntıları inşaat malzemesi olarak kullanılmıştır.
Plan: Dış kale ile ilgili birçok tasvir bulunmaktadır. Şemseddin Sami’ye göre kale iki ucu sivri, balık şeklindedir. Niebuhr’da ise kalenin düzensiz bir elips şeklinde tarif edilmiştir. Dış kale surlarına ait kalıntılardan yola çıkılarak yapılan değerlendirmeler de kale düzensiz yuvarlak bir plan içerisinde tanımlanmaktadır.
Üçboyutlu Özellik: "Anonim Selçukname’ye göre 140 emir tarafından 140 adet burç yaptırılmıştır. Texier’in anlatımına göre dış kale surları her otuz metrelik mesafede, M.Önder’e göre ise her 40 metrelik mesafede dikdörtgen şeklinde 108 burçla desteklenmiştir. Dış kale surlarına ait kalıntılardan yola çıkılarak yapılan değerlendirmeler de düzensiz bir yuvarlak gösteren kalenin çevresi 4640 metre olarak tespit edilmiştir. Dönem kaynakları surun etrafını çevreleyen hendeğin kapılara gelen bölümlerinde asma köprülerin bulunduğunu da yazmaktadır.
Kalede bulunan kapıların isimleri ve sayıları hakkında tam bir görüş birliği bulunmamaktadır. Fakat genel kabul gören tarihsel kaynaklarda dış kalenin 12 adet kapıya sahip olduğu aktarılmıştır.
Malzeme: Larende Kapısı(Babı Larende): Kalenin güneyinde Alâeddin Keykubad tarafından yaptırılan kapı. Dönem kaynaklarında kapının iki tarafında kanatlı birer melek ve ejder rölyefleri olduğu belirtilmektedir. Konya Taş ve Ahşap Eserler Müzesinde 1596 envanter numaralı bir kitabesi bulunmaktadır.
Süsleme: At Pazarı Kapısı: Güney yönünde Kapı camiinin yakınındadır. Atpazarı Kapısı da denilmiştir.
Tarihlendirme: Telli Kapı: Kalenin güneyinde Atpazarı kapısı sırasındadır. En küçük kapıdır. Bu kapı üzerinde Bizans devrine ait kitabelerin bulunduğu dönem kaynaklarında belirtilmiştir. Kitabeler günümüzde müzede koruma altındadır.
Değerlendirme: Aksaray Kapısı: Kalenin doğusunda Aksaray yolunun başlangıcındadır. Kapı alınlığında arslan heykelleri bulunuyordu.
Kaynakça: KONYALI, İbrahim Hakkı; Abideleri ve Kitabeleri ile Konya Tarihi, Konya 1964.
ÖNDER, Mehmet; "Konya Kal'ası ve Figürlü Eserleri", VI. Türk Tarih Kongresi, Ankara 20-26 Ekim 1961, Kongreye Sunulan Bildiriler, Ankara 1967, s.145-169.
SARRE, Friedrich, Küçükasya Seyahati, Berlin 1986.
TEXIER, C.; Küçük Asya Coğrafyası, Tarihi ve Arkeolojisi, III, (çev.Ali Suat), Ankara 2002.
YASA,Azize; Anadolu Selçuklularında Türk İslam Şehri Olarak Konya(3 cilt),
Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üni. Sos. Bilm. Ens. Ankara1996.